Stefania Sempołowska
nauczycielka,
działaczka oświatowa, bojowniczka o prawa dziecka, dziennikarka, pisarka,
autorka podręczników dla dzieci - urodziła się 1 października 1869 roku w
majątku rodzinnym, w wielkopolskiej wsi Polenisz. Po śmierci ojca przez pewien
czas mieszkała z matką i rodzeństwem w domu babki, Emilii Lalewiczowej,
której opowieści o walkach narodowowyzwoleńczych wywarły na małą Stefanię duży
wpływ.
W
1877 roku matka Stefanii z powodów finansowych przeprowadziła się do Warszawy,
gdzie otworzyła pracownię sztucznych kwiatów. Pionierska - jak na kobietę
żyjącą w tamtych czasach - działalność pozwoliła Marii Sempołowskiej zapewnić
byt i edukację czworgu dzieciom – Franciszkowi, Halinie, Stefanii i
Stanisławie.
Stefania
uczyła się na tajnej pensji dla dziewcząt Jadwigi Papi - jednej z najlepszych
szkół średnich w Warszawie. W 1887 r. zdała egzamin nauczycielski, a następnie
została słuchaczką kursów na postępowym, również tajnym, Uniwersytecie
„Latającym" (tzw. „Babskim Uniwersytecie").
W
1888 roku Stefania Sempołowska wstąpiła do Kobiecego Koła Oświaty Ludowej
(KKOL) w Warszawie (KKOL powstało w 1883 roku, ponieważ męskie Koło Oświaty
Ludowej nie przyjmowało w swoje szeregi kobiet). Działalność Koła trwała do
roku 1906 i polegała na organizowaniu tajnego nauczania dla dzieci,
tworzeniu bibliotek wiejskich, organizowaniu i prowadzeniu kursów dla
dorosłych. Urządzano nielegalne obchody świąt narodowych. Koło prowadziło
również działalność wydawniczą i kształciło nauczycielki do pracy na wsi.
Sekcją pedagogiczną Koła kierowała Stefania Sempołowska.
W
grudniu 1899 roku Sempołowska została aresztowana pod zarzutem
rozpowszechniania „nieprawomyślnej" literatury, ale natychmiast po wyjściu
z więzienia, w roku 1900, powróciła do swojej działalności oświatowej.
Aresztowana ponownie w 1902 roku została - jako obywatelka pruska - wydalona z
Cesarstwa Rosyjskiego i zamieszkała w Krakowie, jednak już w 1905 roku wróciła
do Warszawy.
1
października 1905 r. powołano Związek Nauczycieli Ludowych. Stefania
Sempołowska była jego działaczką przez 20 lat. Współpracowała również z
postępowymi czasopismami: „Głosem Nauczycielskim", „Poradnikiem dla
czytających książki", „Nowymi Torami", „Myślą Polską",
„Ogniwem". Współredagowała czasopisma dla dzieci i młodzieży - „Z bliska i
z daleka" oraz „W słońcu".
W
akcje pomocy więźniom politycznym zaangażowała się już w czasie rewolucji 1905
r., mimo szykan ze strony zaborcy i aresztowań. Również podczas II wojny
światowej organizowała pomoc dla więźniów i Żydów z warszawskiego getta.
Stefania
Sempołowska zmarła 31 stycznia 1944 r. Została pochowana na warszawskich
Powązkach.
P
race Stefanii Sempołowskiej:
- Niedola
młodzieży w szkole galicyjskiej (1906)
- Z
tajemnic Ciemnogrodu (cz. I - 1924, cz. II - 1928)
- Na
ratunek (1934)
- Warszawa
wczoraj i dziś (1938)
Bibliografia:
- Mortkowicz-Olczakowa
Hanna, Panna Stefania, Nasza Księgarnia, Warszawa 1961
- Rogowska-Doroszewska
Janina, Stefania Sempołowska, Wspomnienia, Państwowe Zakłady Wydawnictw
Szkolnych, Warszawa 1959
- Wawrzykowska-Wierciochowa
Dionizja, Stefania Sempołowska, Iskry, Warszawa 1981
This site was created with the Nicepage